Najczęstsze ataki nożem wśród warszawskiej młodzieży
Ostrza z przeróżnych materiałów towarzyszą ludzkości niezależnie od szerokości geograficznej. Choć ich rola w cywilizowanym świecie sprowadza się obecnie w głównej mierze do przygotowywania posiłków, nie możemy zapominać o bardziej mrocznym zastosowaniu tego narzędzia. Poprzez łatwą dostępność krótkie ostrze nadal bywa użyte m.in. w afekcie, zwłaszcza w środowisku, w którym jest jedynie oportunistyczną „bronią” improwizowaną, jak na przykład domowa kuchnia podczas kłótni czy przez osoby, nie będące w stanie zdobyć broni palnej.
Przeglądając dostępne artykuły naukowe dotyczące użycia noża podczas walki udało mi się zdobyć wiele ciekawych informacji. Dotychczas zmierzono siłę cięć oraz pchnięć, przeprowadzono wiele badań nad tym kto (w jakim wieku) i gdzie dokonuje ataków, określono jakie strefy trafień są bardziej, a jakie mniej niebezpieczne. Uzbrojony w te dane, zadałem sobie pytanie: skoro wiemy po jakiej grupie wiekowej spodziewać się ataku – warto wiedzieć jeszcze, który jego typ jest najbardziej popularny i jakim chwytem najchętniej posłużyliby się niedoszli napastnicy?
Ponieważ nie znalazłem satysfakcjonujących odpowiedzi, przeprowadziłem badanie własne.
Celem było zebranie informacji na temat sposobu ataku nożem, uwzględniając wiek oraz płeć. Wiedza na temat najczęściej stosowanych sposobów ataku może pozwolić na skuteczniejszy dobór metod treningowych oraz dodatkowego zabezpieczenia w postaci nowoczesnych materiałów o zwiększonej odporności na przecięcie lub/i pchnięcie. Wykorzystałem autorskie narzędzie w postaci bezpiecznej atrapy noża oraz ochronę twarzy i genitaliów.
Do badania zakwalifikowałem 100 uczestników, 37 osób stanowiły dziewczęta, 63 chłopcy.
Dane zebrałem na przestrzeni miesięcy wakacyjnych, korzystając z dużej dostępności młodzieży warszawskiej w parkach miejskich. Badani proszeni byli o wykonanie dowolnego, pojedynczego ataku za pomocą dostarczonej bezpiecznej atrapy. Jako cel posłużył zaopatrzony w ochraniacze badacz. Obecność ochraniaczy była jawna. Założeniem było symulowanie ataku na osobę nieświadomą zagrożenia – badani zostali poinformowani, że cel nie będzie się bronić. Podanie tej informacji miało na celu zasymulować bardziej przestępczy sposób myślenia – nieuwzględniający oporu.
Zaobserwowałem 9 stref trafień, które systematycznie wybierane były przez młodzież. Układając je w porządku co do całościowej (nieuwzględniającej podziału na płeć, czy sposób ataku) kolejności, od najczęściej wybieranych otrzymujemy listę:
- brzuch – 26% wszystkich ataków
- lewy bok – 24%
- szyja – 17%
- serce – 12%
- pod mostek – 11%
- genitalia – 3 %
- prawy bok – 3 %
- krtań – 2 %
- twarz – 2 %
Lepiej niż sucha lista przedstawi te dane poniższy wykres kołowy. Przez wzgląd na okrągłą liczbę badanych wartości przedstawione na wykresie odpowiadają wartościom procentowym 1:1. Na dalszych wykresach wartości procentowe zaokrągliłem do części dziesiętnych.
Podczas przeprowadzania powyższego badania, sytuacja, choć możliwie zbliżona do rzeczywistej, nie pokrywała podstawowego scenariuszu napaści aspołecznej z użyciem noża – nie uwzględniała zasadzki. Mimo pełnej swobody i próby zasymulowania braku uważności, żaden z badanych nie zaatakował od tyłu.
Wykres 1. Strefy trafień po częstości ich wyboru
Powyższe wyniki nie uwzględniały podziału na płeć, a jak się okazało, jest to bardzo istotny czynnik w aspekcie użycia noża.
Wykres 2. Strefy trafień po częstości ich wyboru przez badane
Najczęściej wybieranym celem przez płeć piękną okazała się szyja, wybrało ją 27% czyli 10 ankietowanych, dla ogółu populacji zbliżony wynik procentowy osiągnęły ataki w brzuch (26 spośród wszystkich 100 ankietowanych - 26%). Wśród dziewcząt ataki w brzuch znalazły się na drugim co do popularności miejscu, ex aequo z atakami w okolice serca.
Wykres 3. Strefy trafień po częstości ich wyboru przez nastolatków płci męskiej
Rzuca się w oczy fakt, że aż 35%, czyli 22 spośród 63 badanych chłopców wybrało atak w lewy bok, to druga (24% wszystkich ankietowanych) co do częstości wyboru dla ogółu badanej populacji strefa¸ głównie przez wzgląd na badanych chłopców. Tylko dwie (5,4% żeńskiej grupy badanej) kobiety zaatakowały w lewy bok. Drugim co do popularności wyborem był atak w brzuch, niezależnie od płci osoby badanej, co spowodowało, że właśnie ta strefa jest najbardziej zagrożona nie uwzględniając płci atakującego.
Chwyty noża
Badani mieli pełną swobodę odnośnie sposobu nanoszenia ataków, ich typu, siły czy chwytu broni. Młodzież naturalnie stosowała 4 typy chwytu broni:
Chwyt szablowy:
Jako grupę chwytów uznanych zbiorczo za szablowy uznano wszystkie sposoby trzymania, w których sztych atrapy skierowany był możliwie w jednej linii z przedramieniem, stanowiąc jego naturalne przedłużenie. Był to najczęściej stosowany sposób trzymania atrapy, wybrany przez 65% badanych (49 nastolatków i 16 nastolatek).
Chwyt p’kal:
Drugi co do częstości występowania sposób trzymania noża (w tym przypadku atrapy) chwytem odwrotnym (czyli gdy sztych noża umiejscowiony jest bliżej małego palca niż palca wskazującego), z krawędzią tnącą skierowaną w stronę osoby trzymającą nóż (do siebie). Wyszczególniono dwie wariacje chwytu p’kal: z kciukiem zabezpieczającym przed zsunięciem dłoni na ostrze i z kciukiem obejmującym rękojeść. Ten chwyt szczególnie często wybierany był przez dziewczęta, w przybliżeniu 35% badanych płci żeńskiej (13 osób) zaatakowało stosując ten sposób trzymania broni. Dla porównania, czterech licealistów zastosowało chwyt p’kal. Wspomniane wcześniej zsunięcie dłoni na krawędź tnącą jest popularnym urazem w przypadku osoby dzierżącej nóż zwłaszcza w przypadku natrafienia ostrza na struktury kostne.
Chwyt młotkowy:
Trzeci co do częstości występowania stanowił chwyt młotkowy. Polega on na złapaniu noża obejmując rękojeść wszystkimi palcami, tak jak trzyma się inne narzędzia. Klinga znajduje się od strony palca wskazującego, krawędź tnąca jest skierowana do przodu, a sztych do góry, pod kątem 90 do 120 stopni względem przedramienia. Wśród całej badanej grupy chwyt młotkowy stanowił 10% wszystkich rodzajów trzymania broni. Był ilościowo równie popularny wśród obu płci (po 5 osób) czyli użyło go 8% chłopców i 13,5% badanych dziewcząt.
Chwyt odwrotny:
Najrzadziej stosowanym wśród grupy badanej sposobem trzymania noża okazał się chwyt odwrotny, wybrało go zaledwie 8% badanych (5 chłopców i 3 dziewczęta). Jako chwyt odwrotny zakwalifikowano każdy rodzaj trzymania noża , podczas którego klinga znajdowała się od strony małego palca, a krawędź tnąca skierowana była na zewnątrz (dla odróżnienia od chwytu p’kal), niezależnie od umiejscowienia kciuka, który mógł albo zabezpieczać dłoń przed zsunięciem na krawędź tnącą albo obejmować rękojeść.
Typy ataków
Dzięki pełnej dowolności, z jaką badani mogli nanosić ataki na badacza, dotyczącej zarówno miejsca jak i sposobu ataku, zaobserwowano 8 sposobów w jaki atakowała młodzież.
W kolejności częstości występowania były to:
- pchnięcie szablowym chwytem – 57% wszystkich ataków
- pchnięcie chwytem p'kal – 15% wszystkich ataków (ale ponad 35% ataków wykonanych przez dziewczęta)
- cięcie szablowym chwytem – 8 %
- pchnięcie młotkowym chwytem – 7%
- cięcie chwytem odwrotnym – 5%
- cięcie młotkowym chwytem – 3%
- pchnięcie chwytem odwrotnym – 3%
- cięcie chwytem p'kal – 1%
Wykres 4. Częstość użycia poszczególnych sposobów ataku wśród całej populacji oraz wśród poszczególnych płci
Powyższy wykres wyraźnie pokazuje jak znaczące były różnice ilościowe pomiędzy poszczególnymi rodzajami ataków. Szczególnie wybijające wśród ogółu grupy badanej, a szczególnie w subpopulacji męskiej było pchnięcie z użyciem chwytu szablowego. Ten sposób ataku wybrało niemal trzy czwarte badanych chłopców. Jednocześnie cieszył się on drugą najwyższą popularnością wśród żeńskiej części badanych, więcej niż co czwarta badana (27% dziewcząt) zdecydowała się na pchnięcie chwytem szablowym. Przyjrzyjmy się więc w które strefy atakowano za pomocą najbardziej popularnego pchnięcia, z uwzględnieniem płci badanych.
Wykres 5. Częstość wyboru poszczególnych stref ataku za pomocą pchnięcia chwytem szablowym wśród całej populacji oraz poszczególnych płci badanych
Drugim co do popularności wśród wszystkich ataków było pchnięcie chwytem p’kal. Zaatakowało w ten sposób ponad 35% badanych dziewcząt (13 osób) oraz zaledwie 4,7% chłopców (3 osoby).
Wykres 6. Częstość wyboru poszczególnych stref ataku za pomocą pchnięcia chwytem p’kal z uwzględnieniem płci badanych
Na powyższym wykresie wyraźnie widać dominację płci żeńskiej. Najczęściej wybieranym celem, za pomocą pchnięcia chwytem p’kal było niezależnie od płci serce, łącznie na ten cel zaatakowało w ten konkretny sposób 7% wszystkich badanych. Spośród 7 osób, które wybrały pchnięcie chwytem odwrotnym z krawędzią tnącą do siebie, 6 było płci żeńskiej (16,2 % subpopulacji damskiej). Pchnięcie chwytem p’kal było najczęściej wybieranym rodzajem ataku wśród badanych dziewcząt. Drugim w kolejności celem, dla tego rodzaju ataku była szyja. W taki sposób atakowały wyłącznie panie.
Podsumowanie badań własnych
Wśród przebadanej młodzieży warszawskiej w wieku 15-18:
- zdecydowanie dominowały pchnięcia (83% wszystkich ataków stanowiły pchnięcia)
- bez rozróżnienia na płeć, najczęściej atakowaną strefą był brzuch, jednak zarówno u dziewczynek, jak i u chłopców był on dopiero na drugim miejscu
- najczęściej atakowaną strefą przez dziewczęta była szyja, w dalszej kolejności: serce i brzuch ex aequo oraz trafienia pod mostek,
- najczęściej wybieranym chwytem wśród żeńskiej części grupy badanej był chwyt p’kal
- wśród chłopców najczęściej atakowaną strefą był lewy bok, następnie brzuch, trafienia pod mostek oraz w szyję
- najczęściej wybieranym sposobem trzymania noża (atrapy) wśród męskiej części grupy badanej był chwyt szablowy
Oryginalność badania, jego szeroki zakres oraz liczna grupa badanych czyni je istotnym dla wszystkich osób, które chcą zwiększyć bezpieczeństwo swoje i swoich bliskich (lub klientów) w środowiskach miejskich, zwłaszcza w Polsce. Bądźcie bezpieczni!